Sáng 5-6, tại phiên thảo luận thứ hai của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghệ Bkav đã có bài phát biểu về vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.
Diễn đàn tập trung làm rõ vị thế của khu vực kinh tế tư nhân trong bối cảnh mới, hướng đến một không gian đối thoại cởi mở và thực chất giữa cơ quan hoạch định chính sách và cộng đồng doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghệ Bkav, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam sáng 5-6
Việt Nam có tiềm năng rất lớn về công nghệ và con người
Ông Nguyễn Tử Quảng khẳng định người Việt Nam có trí tuệ thuộc hàng đầu thế giới, có nền tảng di truyền và lịch sử chọn lọc tự nhiên rất đặc biệt. Ông dẫn chứng rằng trong số bốn công nghệ quan trọng nhất tạo nên ChatGPT, có hai công nghệ do người Việt Nam là tác giả hoặc đồng tác giả. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc người Việt hoàn toàn có năng lực để tham gia và dẫn dắt những đột phá công nghệ mang tầm toàn cầu.
Năng lực làm sản phẩm không thua kém thế giới
Ông Quảng chia sẻ về thành tựu phát triển smartphone Bphone – sản phẩm có thể so sánh với Apple và Samsung, với chuỗi cung ứng toàn cầu và chất lượng cao. Tuy nhiên, dù có năng lực, Bkav chưa thể trở thành một “Big Tech” vì những rào cản cơ chế, thị trường nội địa bị bóp méo và cạnh tranh không lành mạnh.
Cơ chế nhà nước đang kìm hãm sự phát triển của công nghệ tư nhân
Các doanh nghiệp nhà nước tham gia vào lĩnh vực công nghệ thông tin nhưng không thể sáng tạo thực sự. Cơ chế quản lý rủi ro khiến họ không dám mạo hiểm đổi mới, trong khi doanh nghiệp tư nhân lại có thể đầu tư hàng nghìn tỷ vào R&D. Khi không thể phát triển sản phẩm có tính cạnh tranh, các doanh nghiệp nhà nước thường dùng quyền lực hành chính để phân phối phần mềm giá 0 đồng đến các cơ quan nhà nước, làm triệt tiêu thị trường tư nhân.
Thị trường nội địa bị bóp méo: Nguy cơ giết chết sáng tạo
Vì nhiều phần mềm nhà nước được "cho không", các bộ ngành, địa phương từ chối mua sản phẩm chất lượng cao của tư nhân. Hệ quả là doanh nghiệp tư nhân bị loại khỏi thị trường trong nước, buộc phải đi gia công cho nước ngoài (làm outsourcing). Dù tạo ra doanh thu, nhưng cách làm này không đem lại giá trị gia tăng thực sự, cũng không thể giúp Việt Nam trở nên giàu có.
Bài học từ khoán 10 và sự cần thiết của ‘khoán 10 công nghệ
Ông Quảng phân tích sâu sắc bài học lịch sử từ Nghị quyết Khoán 10 trong nông nghiệp – từ đó đã giúp Việt Nam từ một nước thiếu đói trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu chỉ sau một năm. Từ đó, ông nhấn mạnh: ngành công nghệ hôm nay cần một “khoán 10” mới – một cơ chế đột phá, cởi trói, tạo điều kiện cho tư nhân cạnh tranh và phát triển lành mạnh.
Thiếu một nghị quyết riêng về doanh nghiệp nhà nước
Mặc dù đã có Nghị quyết 57 và 68 về phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, ông Quảng cho rằng cần “một nghị quyết riêng về cải cách doanh nghiệp nhà nước”. Bởi hiện nay, doanh nghiệp nhà nước vừa yếu, vừa làm méo mó thị trường, không tạo động lực cạnh tranh và sáng tạo.
So sánh với Trung Quốc: Điều chỉnh tốt quan hệ sản xuất
Trung Quốc, sau năm 1979, đã nhận ra rằng kinh tế thị trường không phải là đặc sản của chủ nghĩa tư bản mà có thể tồn tại trong mọi hình thái xã hội. Họ đã điều chỉnh ba quan hệ sản xuất (phân công, sở hữu, phân phối) và ghi nhận vai trò của kinh tế tư nhân. Kết quả là Trung Quốc bứt phá, trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới. Trong khi đó, Việt Nam vẫn loay hoay với quan hệ sản xuất cũ, khiến lực lượng sản xuất không thể phát triển.
Kiến nghị: Cổ phần hóa toàn bộ doanh nghiệp nhà nước trong CNTT và du lịch
Ông đề xuất Chính phủ cần cổ phần hóa toàn bộ doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực công nghệ thông tin và du lịch, vì đây là hai ngành có lượng lao động lớn (khoảng 3,7 triệu người). Chỉ cần tăng năng suất lao động thêm 15% ở hai lĩnh vực này là có thể tăng trưởng GDP thêm 2%, đưa tổng mức tăng trưởng lên trên 8%/năm và tiến tới mức tăng trưởng 2 con số trong những năm tiếp theo.
Cần định nghĩa lại khái niệm “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”
Theo ông Quảng, khái niệm này đang bị hiểu mơ hồ và gây ra sự lúng túng trong điều hành. Kinh tế thị trường là sản phẩm khoa học, thuộc về nhân loại, nên cần tách rạch ròi giữa cơ chế thị trường và ý thức hệ. Ông nhấn mạnh rằng mô hình đúng là “thị trường tự do có điều tiết”, để đảm bảo công bằng, nhân văn và “không bỏ ai lại phía sau”.
Cuối cùng, ông cho rằng Nhà nước nên tập trung vào những lĩnh vực tư nhân không thể hoặc không muốn làm như an ninh quốc phòng, an sinh còn lại hãy để tư nhân cạnh tranh tự do để tạo ra một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, công bằng và sáng tạo.
Diễn đàn được tường thuật trực tuyến trên Báo Người Lao Động điện tử và livestream trên các nền tảng mạng xã hội của báo. Xem nội dung phát biểu của CEO Nguyễn Tử Quảng tại phiên thảo luận tại đây.
Bkav
