Một nghiên cứu độc lập của Bkav cho thấy, tình trạng lây nhiễm virus máy tính và các tác hại của chúng gây ra tại Việt Nam trong năm 2010 đã được cải thiện nhưng không đáng kể. Năm 2010, người sử dụng tại Việt Nam đã phải chịu tổn thất lên tới 5.900 tỷ VNĐ vì virus máy tính. Kết quả được rút ra từ chương trình khảo sát do Bkav thực hiện vào tháng 1/2011.
Mức thiệt hại được tính dựa trên mức thu nhập của người sử dụng máy tính và thời gian công việc của họ bị gián đoạn do các trục trặc gây ra bởi virus máy tính. Theo đó, bình quân mỗi người sử dụng máy tính tại Việt Nam đã bị thiệt hại 1.192.000 VNĐ trong năm 2010. Với ít nhất 5 triệu máy tính đang được sử dụng thường xuyên trên cả nước thì mức thiệt hại do virus gây ra trong năm 2010 đã lên tới 5.900 tỷ VNĐ.
Dưới đây là một số nhận định chi tiết về các vấn đề virus và nhận thức an ninh mạng của người sử dụng trong năm 2010:
Tỉ lệ máy tính bị nhiễm virus giảm nhẹ
Năm 2010, 93% máy tính tại Việt Nam đã bị nhiễm virus ít nhất một lần. Tình hình này đã được cải thiện so với các năm trước (khoảng 97%) nhưng không nhiều. Hơn 1/3 số máy tính (36%) bị nhiễm virus ít nhất 1 lần trong 1 tháng.
USB tiếp tục là một trong những nguồn lây nhiễm virus phổ biến nhất. Có tới 96% người tham gia khảo sát cho biết USB của họ đã từng bị nhiễm virus trong năm qua.
Nhận thức của người sử dụng về các vấn đề an ninh tiếp tục được cải thiện
Hầu hết người tham gia khảo sát (93%) cho rằng để diệt virus hiệu quả thì cần sử dụng phần mềm diệt virus có bản quyền. Nếu sử dụng phần mềm không có bản quyền, khi xảy ra các sự cố, người dùng sẽ gặp khó khăn vì không thể đề nghị nhà sản xuất phần mềm diệt virus tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật.
Cách thức xử lý khi gặp sự cố với virus máy tính của người sử dụng cũng thay đổi đáng kể so với khảo sát năm 2008. Năm 2010, 49% người sử dụng cho biết họ sẽ nhờ nhà sản xuất phần mềm diệt virus hỗ trợ khi gặp các vấn đề về virus máy tính, trong khi chỉ số của năm 2008 chỉ là 34%. Như vậy, người sử dụng đã dần biết tự bảo vệ mình trước các sự cố về virus và biết sử dụng các dịch vụ hỗ trợ một cách chuyên nghiệp.
Một tín hiệu đáng mừng là người sử dụng đã cảnh giác trước các đường link được gửi qua chat hoặc email. Kết quả khảo sát cho thấy, tỉ lệ người sử dụng dễ dàng bấm vào các đường link lạ chỉ là 10%. Nhưng có tới 67% người tham gia khảo sát cho biết họ sẽ xác nhận lại nguồn gốc của đường link nếu đường link đó được gửi từ người quen và sẽ bỏ qua những đường link được gửi từ người lạ. Đây cũng chính là cách xử lý an toàn nhất trong tình huống này.
Nhận thức tốt nhưng hành động chưa tương xứng
Mật khẩu cá nhân có thể mở ra cả thế giới của một người như máy tính làm việc, hòm thư điện tử… nhưng vẫn có tới 53% người sử dụng chưa quan tâm đúng mức tới việc bảo vệ mật khẩu.
Người sử dụng cần tạo lập mật khẩu mạnh để tránh các nguy cơ bị đánh cắp mật khẩu, lộ mật khẩu… Mật khẩu mạnh là mật khẩu có độ dài từ 9 kí tự trở lên, sử dụng tổng hợp số, chữ thường, chữ in hoa và các biểu tượng như: @#$%^&*... Ngoài ra, không được cung cấp mật khẩu cho bất cứ ai hoặc viết ra đâu đó, và cũng nên đổi mật khẩu thường xuyên.
Một biện pháp đơn giản khác giúp bảo vệ an ninh của máy tính là khóa máy (lock) khi không sử dụng đến. Có tới 63% người sử dụng không thường xuyên hoặc chưa bao giờ thực hiện thao tác khóa máy tính khi rời khỏi bàn làm việc, cho dù thao tác này rất đơn giản, chỉ cần bấm tổ hợp phím "Windows + L".
Các doanh nghiệp nên áp dụng chính sách quy định tất cả nhân viên phải khóa máy tính ngay khi rời bàn làm việc. Đây cũng là một trong những yêu cầu cơ bản khi xây dựng hệ thống quản lý quốc tế ISO 27001 về an ninh thông tin.
Bkav